Alergia pokarmowa a alergia krzyżowa
Bardzo często zdarza się, że zauważamy nietypowe objawy po spożyciu różnych pokarmów, zwłaszcza owoców i warzyw. Odczuwamy świąd, pieczenie, mrowienie lub nawet obrzęk warg, języka czy gardła. Na początku możemy pomyśleć, że owoce te były pryskane pestycydami i reakcja jest wywołana kontaktem śluzówki z chemikaliami. Jednak to nie zawsze jest prawda. Często przyczyną jest alergia.
Zazwyczaj wykonujemy badania swoistych IgE na alergeny pokarmowe, które często wychodzą ujemne. Co to oznacza? Nie oznacza to, że nie mamy alergii, lecz że objawy mogą być wynikiem alergii krzyżowej, a nie pierwotnej alergii pokarmowej. Na czym polega alergia krzyżowa?
Alergia krzyżowa to reakcja organizmu na alergen (zwykle białko) o podobnej budowie do tego, które wywołało pierwotną alergię. W efekcie układ odpornościowy rozpoznaje inną, podobną cząsteczkę jako tę samą i wywołuje reakcję alergiczną. Najbardziej znanym przykładem jest zjawisko krzyżowe między pyłkami roślin a surowymi owocami i warzywami, nazywane zespołem pyłkowo-owocowym.
Na przykład pyłek brzozy zawiera białka o strukturze przestrzennej bardzo przypominającej takie składniki jak jabłko, brzoskwinia, orzechy, marchew czy seler. Mimo że te produkty nie mają wspólnego pochodzenia, ich białka są podobne pod względem struktury. Dlatego osoba uczulona na pyłek brzozy może odczuwać swędzenie dziąseł, gardła czy języka zaraz po spożyciu surowej marchewki czy jabłka. Jednak reakcja ustępuje, gdy te produkty są poddane obróbce termicznej, ponieważ proces termiczny zmienia strukturę białek i uniemożliwia reakcję alergiczną.
Szacuje się, że reakcje krzyżowe występują u od 30% do nawet 80% osób uczulonych na pyłki drzew, traw czy chwastów. Nie każda osoba uczulona na pyłki będzie miała reakcje krzyżowe, ani na te same pokarmy. Reakcje mogą się różnić u różnych osób – jedna osoba uczulona na pyłek brzozy może reagować po spożyciu orzechów laskowych, inna po jabłku lub marchewce, a jeszcze inna może w ogóle nie mieć objawów na pokarmy.
Ważne jest to, że reakcje te są zmienne i mogą się pojawiać lub ustępować w czasie. Reakcja na jeden pokarm obecnie nie oznacza, że nie będzie reakcji na kolejny za kilka miesięcy czy lat.
Poniżej przedstawiam tabelę, która wyjaśnia, jakie pyłki mogą wywoływać reakcje na konkretne owoce i warzywa.
Autor tekstu: Barbara Jasiewicz-Honkisz
Alergeny reagujące krzyżowo – pobierz pdf
